نهادهای خیریه و وقفی علی آبادکتول در عهد قاجار و پهلوی

انجام کارهای عام المنفعه و دستگیری از نیازمندان به هر شکل ممکن ،از جمله اموری است که از دیرباز ،مردم ملل مختلف کم وبیش به آن توجه داشته اند ،امروزه در سراسر دنیا ،علاوه بر نهادهای دینی ،سازمانهای غیر دولتی و حتی نهادهای دولتی سعی در تشویق مردم به این مهم دارند. در جهان اسلام وقف اموال جهت امور عام المنفعه و برای رفاه نیازمندان از مواردی است که توجه زیادی به آن معطوف شده و نیکوکاری های زیادی در قالب وقف و امور خیریه صورت گرفته است . بسیاری از عناصر شهری و روستایی مانند :مسجد ،حسینیه،حمام ،چاه آب ،مدرسه و..... تحت عنوان وقف و امور خیریه احداث و راه اندازی شده اند. ترویج فرهنگ بالنده وقف و امور خیریه در بین مردم و توجه به این امر مهم در برنامه ریزی های توسعه شهری و روستایی جایگاه ویژه ای دارد .با یک نگاه تاریخی در می یابیم که دولتها به تنهایی در حل مشکلات اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی نمی توانند موفق باشند و نیازمند همکاری نهادهای مردمی هستند یکی از نهادهای مردمی که نقش موثری در سازماندهی اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی داشته است نهاد وقف و امور خیریه است . این تحقیق بر اساس کار میدانی ،کتابخانه ای و پرسشگری در محل مورد نظر صورت گرفته است.و به بیان شناسایی موقعیت جغرافیایی ، وضعیت ساختمانی ، قومیت ها ، وابستگی موقوفات با یکدیگر نحوه ی استفاده از آنها ، بازسازی ، کارکردهای متنوع وقف و امور خیریه و مشکلات موجود و راه حل هایی جهت استفاده بهینه با تکیه بر وقف نامه ها ، نوع موقوفات ، تعداد و درآمد آنها در ادوار مختلف ، درصد افراد باسواد و رابطه آنها با موقوفات و امور خیریه و همچنین نوع موقوفات در دوره قاجار و پهلوی را مورد بررسی قرار داده است بررسی به عمل آمده نشانگر این است که عامل اصلی موقوفات در برخی ادوار شایدترس از تصرف زمین ها بوده که وقف بر اولاد شده ولی بیشتر موقوفات و امور خیریه در علی آباد کتول مانند: مسجد ، تکیه ، حسینیه ، زینبیه ، مدارس و همچنین زمین های کشاورزی وابسته به مساجد و یا اماکن مذهبی دیگر و اماکن آموزشی بوده که درآمد این زمین ها صرف مراسم عزاداری و اطعام و زنده نگه داشتن حماسه عاشورا و آموزش می شده است.